Ateizm, gnostycyzm, teizm, agnostycyzm.

Tłumaczenie artykułu ze strony the freethinker.

Zbyt wiele razy, kiedy mówiłem komuś, że jestem ateistą, słyszałem w odpowiedzi: "Och, a skąd niby wiesz, że Bóg nie istnieje? Ty wierzysz, że nie istnieje!"

Po wielu trudach, udawało nam się w końcu dojść do porozumienia w kwestii definicji tych słów.

Poniższy artykuł jest próbą wyjaśnienia i klasyfikacji tych pojęć [ateizm, teizm, agnostycyzm, gnostycyzm], tak by ich kłopotliwe znaczenie już nie myliło i nie zaciemniało religijnej debaty.

Na początek, na grafie przedstawiłem cztery podstawowe terminy, z antonimami ułożonymi na przeciwko siebie. To powinno pozwolić na zaznaczenie z grubsza swojej teologicznej postawy. Będzie to dopracowane później.



Teraz zdefiniujemy poszczególne terminy. Jeśli są dla ciebie nowością, pomoże to określić ich wzajemne odniesienie i ich znaczenie na grafie.

Oś pozioma dotyczy tego W CO WIERZYSZ:Ateizm: "Nie wierzę w żadnych bogów."
Teizm: "Wierzę w swojego boga/bogów."

Oś pionowa dotyczy tego CO WEDŁUG CIEBIE MOŻEMY WIEDZIEĆ:Agnostycyzm: "Nie możemy wiedzieć, czy Bóg istnieje, czy nie."
Gnostycyzm: "Wiemy, że Bóg istnieje, lub że nie istnieje."

Dla powtórzenia:
WIARA
Ateista - nie wierzy w Boga.
Teista - wierzy w Boga.

WIEDZA
Agnostyk - myśli, że nie możemy wiedzieć, czy Bóg istnieje, czy nie.
Gnostyk - myśli, że wiemy, czy Bóg istnieje, czy nie.


Te cztery etykiety są bardzo przydatne, przy opisywaniu swoich religijnych preferencji. Ich kombinacja tworzy bardziej precyzyjne opisy:

Agnostyczny ateista to ktoś, kto nie wierzy w bogów i myśli, że ich istnienie nie może być poznane. To może znaczyć, że nie wierzy w bogów, ponieważ nie ma żadnego dowodu na poparcie ich istnienia.

Gnostyczny teista to ktoś, kto wierzy w boga/bogów i myśli, że istnieją naprawdę. Ta pozycja jest zwyczajowo określana po prostu jako "teista", ponieważ odkąd ludzie wierzą w bogów, zazwyczaj uznają, że ich istnienie może być poznane.

Gnostyczny ateista to ktoś, kto nie wierzy w bogów i myśli, że możemy wiedzieć, że z pewnością nie istnieją. To dość rzadka pozycja. Gnostyczny ateista może myśleć, że znalazł dowód na nieistnienie boga, lub został przekonany przez doświadczenia życiowe.

Agnostyczny teista to ktoś, kto wierzy w boga/bogów, lecz myśli, że ich istnienie nie może być dowiedzione. Kolejna rzadka pozycja, zwykle wierząc w bogów, uznaje się także ich prawdziwość.

Tak więc mamy dwie pozycje często spotykane: agnostycznego ateistę i teistę,
oraz dwie rzadsze: gnostycznego ateistę i agnostycznego teistę.
możemy więc zmienić graf dla lepszego odwzorowania:


W celu odwzorowania ilości ludzi reprezentujących często spotykane pozycje, zminimalizowaliśmy rzadkie pozycje. Choć rogi są obcięte, nie oznacza to, że skrajne pozycje nie są możliwe. Na przykład, całkowity gnostyczny ateista może powiedzieć: "Jestem zupełnie pewien, że żaden bóg nie istnieje." A całkowity agnostyczny teista powie: "Nie ma żadnej możliwości, by dowieść istnienia Boga, lecz nie mam wątpliwości, że On istnieje."

Kierunek strzałki reprezentuje kierunek sceptycyzmu na grafie. Lewy górny róg wskazuje największe wątpliwości, a prawy dolny - zupełną pewność.

Pozycja centralna oznacza obojętność i indyferentyzm, czyli apateizm.

Ktoś, kto jeszcze nie wie, jakie są jego zapatrywania na sprawy religii, nie może zostać umieszczony na grafie. Powinien to przemyśleć, jeśli chce określić swój punkt widzenia.

Bardzo ważnym punktem jest to, że prawo do wiedzy rości sobie dolna połowa grafu. Tylko gnostycy uważają, że wiedzą coś na pewno [w kwestii wiary w Boga].

Osobliwością teistyczno-gnostycznej ćwiartki jest to, że pojęcie Boga zmienia się w zależności od położenia."Róg teistyczny" - w tym miejscu bóg jest zdecydowanie spersonifikowany. Bóg ma ludzkie cechy, kocha, przykłada wagę do rasy człowieka, pisze książki by nam pomóc, interweniuje (cuda), jest osobą, itd.
"Róg gnostyczny" - w tym miejscu bóg jest abstrakcyjny, jest bardziej siłą [natury] niż osobą. Ludzie mogą określać to jako "siła wyższa" lub "coś większego od nas". Znaczeniowo bliski panteistycznemu rozumieniu boskości.


Tak, by mieć pojęcie, co to wszystko znaczy, umieściłem kilka przykładowych pozycji na grafie (kliknij, by powiększyć):
1. Nie wierzę w boga i nie ma żadnego sposobu, byśmy kiedykolwiek dowiedzieli się czy istnieje.
2. Jest niemożliwe, by mieć zupełną pewność co do istnienia boga, więc wolę myśleć, że nie ma żadnego.
3. Nie sądzę, byśmy zdobyli pewność o istnieniu Boga, mimo wszystko wybieram wiarę.
4. Wierzę w Boga. On ma nade mną pieczę.
5. Wierzę w Boga. Wiem, że istnieje i mnie kocha.
6. Wiemy, że istnieje siła wyższa. Dzięki medytacji możemy się z nią skontaktować.
7. Naprawdę mam to w dupie.
8. Jestem przekonany, że można dowieść nieistnienia bóstw.
9. Nie wierzę w żadnych bogów.

By Peter Brietbart
żródło: freethinker.co.uk